ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ....

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ

ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਆਈਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ, ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

Tuesday, December 1, 2009

ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ (ਅੰਗ ਸੰਗ) - ਕਿਉਂ ਗੁਆਚੀ ਲੋਰੀ ਸਾਡੀ ਕਿਉਂ ਗੁਆਚੇ ਚਾਅ - ਲੇਖ

ਕਿਉਂ ਗੁਆਚੀ ਲੋਰੀ ਸਾਡੀ ਕਿਉਂ ਗੁਆਚੇ ਚਾਅ

ਲੇਖ

ਅੱਜ ਉਸਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਬਣਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਅਜੇ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨਹੀਂਸ਼ਾਇਦ ਅਜੇ ਲੇਰਾਂ ਤੇ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂਮਾਸ ਦੇ ਲੋਥੜੇ ਚ ਅਜੇ ਸਾਹ ਹਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਗੁਫਾ ਚ ਚੁੱਪ ਦਾ ਆਲਮਚੁੱਪ ਚੋਂ ਬੋਲਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਜਦ ਸਾਰੇ ਹੀਲੇ ਤੇ ਆਸਰੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਤਿੜਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਚੁੱਪ, ਬੋਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਚੁੱਪ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾ ਸੁਣਨਾ ਅਸੱਭਿਆ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਗੁਨਾਹ ਵੀਚੁੱਪ ਨੂੰ ਸੁਣ ਸਮਝ ਕੇ ਹੀ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੁੱਪ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੁੱਝ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾਮਾਸ ਦੇ ਲੋਥੜੇ ਬਾਰੇ ਬਾਹਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਰ ਹੈ ਜਾਂ ਨਾਰੀ, ਹੈ ਹੀ ਜਾਂ ਸੀ, ਪੁਲਿੰਗ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀਲਿੰਗਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀ ਵਰਤਾਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੋਹਾਂ ਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾਜਿਹੜੇ ਕੁੱਖ ਅੰਦਰਲੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਭਲਾਂ ਉਹ ਬਾਹਰ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਲਾਉਣ?

-----

ਇਹ ਗੱਲ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਝਿਜਕ ਅਤੇ ਬਹਿਸ ਦੇ ਆਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਮਾਜ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਜੰਮਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂਕਾਰਨ ਗਿਣਨੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹਨ ਪਰ ਬਹੁਤਾ ਕਰਕੇ ਹੈ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਗਰੀਬੀ, ਵਾਰਸ ਤੇ ਅਣਖਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਵਾਰਸ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਰੁਤਬਾ, ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਦੀ ਬੇਸਮਝੀ ਨੇ ਵੀ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਘੱਟਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਨਹੀਂਮੁੰਡਾ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਜੇ ਕੋਈ ਮਾੜੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਗੋਂ ਗੌਰਵਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਦੇਜੇ ਕੁੜੀ ਮਾੜੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਲਏ ਜਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਹੋ ਜਾਏ ਤਾਂ ਅਣਖ ਦਾ ਰੋਹ ਜਾਗਣੋਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾਮੁੰਡੇ ਤੇ ਕੁੜੀ ਦੇ ਜੰਮਣ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਇਕੋ ਹੈ ਪਰ ਜੰਮਣ ਬਾਅਦ ਇਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਇਕਸਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀਕਾਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਵੀ ਹਨ ਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਵੀ

-----

ਆਈ ਗੱਲ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣ ਦਿੰਦੀਪਰ ਸਮਾਜਕ ਰਸਮਾਂ ਰੀਤਾਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਜ਼ਰਾ-ਮਾਤਰ ਵੀ ਰਾਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਸਮੇਂ ਹੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਵੱਲ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁੜੀਆਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂਸਮਾਜ ਦੇ ਰਹਿਬਰ ਤਰਕ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁਆਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੈਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਕੁੜੀ ਦੇ ਪੱਲੇ ਗਰੀਬੀ ਤੇ ਪੱਲੂ ਚ ਵਿਤਕਰੇ ਪੈ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਹੜਿਆਂ ਸਹਾਰਿਆਂ ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪੌੜੀ ਦੇ ਪੌਡਿਆਂ ਤੇ ਪੈਰ/ਕਦਮ ਰੱਖ ਸਕੇਗੀ?

-----

ਜੰਮਦਿਆਂ ਹੀ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੀਬੀਆਂ ਤੇ ਜੁਆਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਜੋਸ਼ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬੁੱਢੇ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇਫਲਾਨੇ ਦੇ ਪੋਤਾ ਹੋਇਆ ਫਲਾਨੇ ਦੇ ਦੋਹਤਾਇਹ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੋਡਿਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਅੱਗੇ-ਪਿੱਛੇ ਕਦੇ ਅਗਾਂਹ ਤੁਰਨ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾ ਮਨਾਉਣ, ਜਰੂਰ ਮਨਾਉਣ ਪਰ ਪੋਤੀ-ਦੋਹਤੀ ਹੋਣ ਤੇ ਇਹ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਵੀ ਜਾਮ ਹੋ ਕੇ ਕਿਉਂ ਰਹਿ ਜਾਣ? ਜਵਾਨ ਜੋੜਿਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਕਿਉਂ ਛਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਟਪਕਦੀ? ਸਮਾਜ ਦੇ ਮਾਨਵ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ/ਵਿਚਾਰਾਂ/ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸ ਨੁੱਕਰੇ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ? ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਅੱਖਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ?

-----

ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਪਲ਼ ਰਿਹਾ ਨਾਰੀ ਲੋਥੜਾ ਜੇ ਸਵਾਲ ਕਰੇ ਤਾਂ ਕਿਸਨੂੰ ਕਰੇ? ਉਸਦੀ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਕੁੱਖ ਵਾਲੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਦੀ, ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀ ਪੁੱਛਦੇ , ਸਮਾਜ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ਦਾ ਤਾਂ ਸਵਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਉਹ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਪੁੱਛੇਗੀ ਕਿ ਉਸ ਲਈ ਬਣੀਆਂ ਲੋਰੀਆਂ ਕਿੱਥੇ ਗਈਆਂ, ਕਿਉਂ ਉਹ ਗੁਆਚ ਗਈਆਂ, ਕੌਣ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ? ਜੇ ਮਾਂ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਜਿਹੜਾ ਗੁਆ ਰਿਹਾ ਉਹ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਜੰਗਲ ਦਾ ਵਾਸੀ ਹੈਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾਕੁੱਖ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਇਕ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਦੋ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਜ ਅੱਗੇ ਦਰਦ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਹੈ, ਅਸਲੀਅਤ ਵੀ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਵੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਜੇ ਕੋਈ ਦੇ ਸਕੇ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਵੇ :-

ਖੋਹ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਕਿਉਂ ਕੁੱਖ ਵਿਚ

ਜਿਹੜੇ ਮਿਲ਼ਣ ਪਵਿੱਤਰ ਸਾਹ

ਮੁੰਡਾ ਜੰਮੇ ਤਾਂ ਨੱਚਣ ਬੁੱਢੇ ਵੀ

ਜੰਮਦੀ ਕੂੰਜ ਤਾਂ ਨਿਕਲੇ ਆਹ

ਏਨਾ ਦੁੱਖ ਕਿ ਝੱਲਣਾ ਔਖਾ

ਕੁੱਖ ਚ ਕਰਦੀਆਂ ਆਤਮਦਾਹ

ਉਦੋਂ ਕੋਈ ਨਾ ਉੱਤਰ ਔਹੜੂ

ਜਦੋਂ ਪਊਗਾ ਸੱਚ ਨਾਲ ਵਾਹ

ਧੀਆਂ ਮਾਰੋ ਪਰ ਇਹ ਦੱਸੋ

ਦੁਨੀਆਂ ਆਊ ਕਿਹੜੇ ਰਾਹ??


No comments: