ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ....

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ

ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਆਈਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ, ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

Tuesday, September 21, 2010

ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਮੋਮੀ - ਸਈਅਦ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ - ਲੇਖ

ਸਈਅਦ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ

ਲੇਖ

ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਤੋਂ 8 ਮੀਲ ਦੂਰ ਲਹਿੰਦੇ ਵੱਲ ਪਿੰਡ ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਵਿਖੇ ਇਕ ਸਈਅਦ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਕੁਤਬ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਘਰ 1735 ਈ. (1250 ਹਿਜਰੀ) ਵਿਚ ਹੋਇਆਇਹ ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਹੈ ਇਸ ਦੇ ਲਾਗੇ ਹੀ ਹਰਨ ਮੁਨਾਰਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਆਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਏਥੋਂ ਬਹੁਤੀ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀਇਤਿਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਏਸੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਕ਼ੈਦ ਰਹੀ ਸੀ ਇਹ ਪਿੰਡ ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਉੱਘੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਪਠਾਨ ਨੇ ਆਬਾਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਇਹਦਾ ਨਾਂ ਓਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੇਰ ਕੋਟ ਸੀ ਪਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਏ ਕਿ ਏਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਥੇਹ ਸੀ ਜਿਹੜਾ ਜੰਡਿਆਲਾ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਤੇ ਵਿਰਕ ਕੌਮ ਨੇ ਆਬਾਦ ਕੀਤਾ ਸੀ

-----

ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਨੇ ਇਕ ਬਾਉਲੀ ਵੀ ਬਣਵਾਈ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਾਉਲੀ 976 ਹਿਜਰੀ ਵਿਚ ਬਣੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਸਮੇਂ ਏਥੇ ਮੱਜਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਉਹਦੇ ਬਾਅਦ 1841 ਬਿਕਰਮੀ ਵਿਚ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਕਸਬਾ ਫਤਿਹ ਕਰ ਕੇ ਅਰੂੜਾ ਸਿੰਘ ਕੜਿਆਲਾ ਨੂੰ ਜਾਗੀਰ ਵਿਚ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਛੇ ਬਸਤੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਬਸਤੀ ਬਣ ਕੇ ਜੰਡਿਆਲਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਕਸਬੇ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਵਸੋਂ ਪਠਾਣਾਂ ਦੀ ਹੈ ਮੁੱਢਲੀ ਤਾਲੀਮ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਏਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚੋਂ ਈ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਤਾਲੀਮ ਦੀ ਲਗਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਸੂਰ ਲੈ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਮਖਦੂਮ ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਲੀ ਮਹੀ-ਉਲ-ਦੀਨ ਕਸੂਰੀ ਦਾ ਫ਼ੈਜ਼ ਜਾਰੀ ਸੀ ਓਸ ਵੇਲੇ ਲਾਹੌਰ, ਮੁਲਤਾਨ ਤੇ ਕਸੂਰ ਵਿਚ ਈ ਵੱਡੀਆਂ ਦਰਸਗਾਹਾਂ ਸਨ ਆਪ ਵੀ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, "ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਵਸਨੀਕ ਜੰਡਿਆਲੜੇ ਦਾ ਤੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਮਖ਼ਦੂਮ ਕਸੂਰ ਦਾ ਈ" ਵਾਰਿਸ ਨੂੰ ਕਸੂਰ, ਆਪਣੀ ਦਰਸਗਾਹ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਉਸਤਾਦ ਨਾਲ ਬੜਾ ਮੋਹ ਸੀ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਇਸ ਸਤਰ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ :"ਡੇਰਾ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਰ ਕੇ ਲੁੱਟ ਲੀਤਾ ਪਾਈ ਫਤਿਹ ਪਠਾਨ ਕਸੂਰ ਦੇ ਨੇ""ਸਾਰੇ ਮੁਲਕ ਖ਼ਰਾਬ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਸੂਰ ਦਾ ਏ।"

-----

ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਜੰਡਿਆਲੇ ਨਾਲ ਵੀ ਬੜਾ ਮੋਹ ਸੀ ਏਸ ਮੋਹ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਦੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜੰਡਿਆਲੇ ਦੀਆਂ ਬਾਉਲੀਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਭੂਤ ਕਾਲ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਸਨ ਏਸੇ ਲਈ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਬੜੇ ਯਕੀਨ ਅਤੇ ਗੌਰਵ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਬਾਰੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: "ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਜ ਗੈਬ ਥੀਂ ਆਣ ਪੌਸੀ ਰੱਬ ਰੱਖ ਜੰਡਿਆਲੇ ਨੂੰ ਲੈਸਿਆ ਵੇ" ਨਾਂ ਮੁਨਸਫ਼ ਸਈਅਦ ਵਾਰਿਸ ਵਿਚ ਜੰਡਿਆਲੇ ਵੱਸੇ ਜਿਹੜਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਗਾਜ਼ੀ ਬਧਾ ਸਭ ਕੁ ਓਥੇ ਦੱਸੇ ਰੱਬਾ ਰੋਜ਼ ਕਿਆਮਤ ਤੀਕ ਵਸਾਏ ਸ਼ਹਿਰ ਜੰਡਿਆਲਾ ਕਾਈ ਆਫ਼ਤ ਪਵੇ ਨਾ ਉਸ ਤੇ ਵੱਸੇ ਨਿੱਤ ਸੁਖਾਲਾ

-----

ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਾਹ ਲਤੀਫ਼ ਭਟਾਈ, ਸਚੱਲ ਧਰਮਤ, ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਦੌਰ ਇੱਕੋ ਈ ਸੀ ਇਹ ਸਮਾਂ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਦੇ ਜ਼ਵਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਗਰੇ ਵਿਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਮੀਰ, ਇਨਸ਼ਾ, ਜੁਰਅਤ, ਮਸਹਫ਼ੀ ਆਦਿ ਉਰਦੂ ਦੇ ਸ਼ਾਇਰ ਆਪਣਾ ਕਲਾਮ ਰਚ ਰਹੇ ਸਨਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੀ ਪਰ ਬਹਾਦਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਇਹਦੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ, ਆਪਣੇ ਰੁੱਖ, ਆਪਣੇ ਪੌਦੇ, ਆਪਣੇ ਪੰਛੀ, ਆਪਣੀਆਂ ਰਾਹਵਾਂ, ਆਪਣੇ ਰਸਮੋ-ਰਿਵਾਜ਼, ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਉੱਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਸਨਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਚਰਨ ਫਿਰਨ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂ, ਪੰਛੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਲੋਕ ਸੁਭਾਅ, ਲੋਕ, ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਕਵੀ ਅੱਜ ਤੀਕ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ

-----

ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਸੀ।"ਸ਼ਕਰ ਗੰਜ ਤੇ ਆਣ ਮੁਕਾਮ ਕੀਤਾ ਦੁੱਖ ਦਰਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦੂਰ ਏ ਜੀ।"ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਹੀਰ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਰਾਹੀਂ ਹੀਰ ਨੂੰ ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੀਕ ਅਮੀਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਕੁਲ ਨੂੰ ਦਾਗ਼ ਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਧੀ ਬਾਰੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਇਹ ਕਹੈ ਬਗ਼ੈਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਿਆ,

"ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਜਿਹੜੀ ਧੀ ਬੁਰੀ ਹੋਵੇ, ਦਈਏ ਰੋੜ੍ਹ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਮੀਆਂ" ਅਤੇ "ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਅਹਿ ਤਰੈ ਈ ਝੂਠ ਜਾਣੋ ਕੌਲ ਜੱਟ, ਸੁਨਿਆਰ, ਕਸਾਈਆਂ ਦਾ।" ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ:"ਬਿਨਾਂ ਅਮਲ ਦੇ ਨਹੀਂ ਨਜਾਤ ਤੇਰੀ ਪਿਆ ਮਰੇਂਗਾ ਕੁਤਬ ਦਿਆ ਬੇਟਿਆ ਓਏ।"

----

ਕਸੂਰ ਤੋਂ ਤਾਅਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕਰਕੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਪਾਕਪਟਨ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹਜ਼ਰਤ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਗੰਜ ਸ਼ਕਰ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਆਸਤਾਨੇ ਤੋਂ ਰੂਹਾਨੀ ਫੈਜ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾਲਿਖਦੇ ਹਨ, "ਮੌਦੂਦ ਦਾ ਲਾਡਲਾ ਪੀਰ ਚਿਸ਼ਤੀ ਸ਼ਕਰ ਗੰਜ ਮਸਊਦ ਭਰਪੂਰ ਹੈ ਜੀ।" ਵਾਰਿਸ ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਠਠ ਜਾਹਨ ਰੁਕ ਗਏ ਤੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਮਸੀਤ ਵਿਚ ਡੇਰਾ ਲਾ ਕੇ ਦੀਨ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਏਥੇ ਭਾਗ ਭਰੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਏਸ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤਿਕਰਮ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਵਾਰਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਭੜਾਸ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਕਥਿਤ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਿਆ ਤਦੋਂ ਸ਼ੌਕ ਹੋਇਆ ਕਿੱਸਾ ਜੋੜਨੇ ਦਾ ਜਦੋਂ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਗੱਲ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੋਈ, ਜਾਂ ਤੈਨੂੰ ਸ਼ੌਕ ਹੈ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਗ ਭਰੀਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਡਾਚੀਆਂ ਬਾਰ ਚਰਾਈਆਂ ਨੀ, ਜਾਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਫ਼ਕੀਰ ਦੀ ਅਕਲ ਕਿੱਥੇ ਇਹ ਪੱਟੀਆਂ ਇਸ਼ਕ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਨੇ।

-----

ਭਾਗ ਭਰੀ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਭਾਗਵੰਤੀ ਸੀਉਹ ਹਿੰਦੂ ਘਰਾਣੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਸੀਇਹ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਢਕੋ ਅਖਵਾਂਦਾ ਸੀ ਏਸ ਹਿੰਦੂ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਘਰਾਣਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੀਹਦੀ ਕੁੜੀ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬੰਦੇ ਦੀ ਉਮਰ ਸੌ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਹੁਰੀਂ ਪਾਕਪਟਨ ਤੋਂ ਹੋ ਕੇ ਤੇ ਉਸਤਾਦ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰ ਕੇ ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਚਲੇ ਗਏ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਉਥੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਗਵੰਤੀ 9 ਵਰ੍ਹੇ ਜਿਉਂਦੀ ਰਹੀ ਇਹ ਨੌਂ ਸਾਲ ਉਸ ਸ਼ਾਹ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਇਕ ਦਿਨ ਫਜਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਬੈਠੀ ਸੀ ਤੇ ਰੂਹ ਉਡਾਰੂ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਉਹ ਅਗਲੇ ਜਹਾਨ ਅੱਪੜ ਗਈ ਇਹ ਗੱਲ 1180-90 ਹਿਜਰੀ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਮਲਕਾ ਹਾਂਸ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਉਸੇ ਥਾਂ ਕਿਤਾਬ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਇਹ ਸਦਾ ਬਹਾਰ ਸ਼ਾਹਕਾਰ 1761 ਈ। (1181 ਹਿਜਰੀ) ਦਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

-----

ਕਿਤਾਬ ਪੂਰੀ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਆਪਣੇ ਉਸਤਾਦ ਦੀ ਖ਼ਿਦਮਤ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏਕਿੱਸੇ ਦੀ ਸ਼ੁਹਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਥੇ ਅੱਪੜ ਗਈ ਸੀਮਖਦੂਮ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਦੀ ਰੌਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, "ਵਾਰਸ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਐਵੇਂ ਈ ਗੁਆਈਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਉਹਨੇ ਸਾਰੰਗੀ ਫੜ ਲਈਤੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਤੂੰ ਹੀਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ।" ਫੇਰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਹੀਰ ਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਿਅਰ ਸੁਣਾ ਤੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸ਼ਿਅਰ ਸੁਣਾਇਆ:

ਇਹ ਰੂਹ ਕਲਬੂਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸਾਰਾ ਨਾਲ ਅਕਲ ਦੇ ਮੇਲ ਮਲਾਇਆ ਈ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਮੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਕਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੱਸਾ ਜੋੜ ਕੇ ਖ਼ੂਬ ਸੁਣਾਇਆ ਈ

ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸਤਾਦ ਹੋਰਾਂ ਫੁਰਮਾਇਆ:

"ਤੂੰ ਮੁੰਜ ਦੀ ਰੱਸੀ ਵਿਚ ਮੋਤੀ ਪਰੋਅ ਦਿੱਤੇ ਨੇ"

-----

ਏਸ ਬਾਰੇ ਇਕ ਹੋਰ ਰਵਾਇਤ ਵੀ ਏ ਕਿ ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਰੰਗ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸਤਾਦ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਸੀਨੇ ਵਿਚ ਅੱਗ ਦਾ ਭਾਂਬੜ ਮੱਚ ਉੱਠਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, "ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਪਾਣੀ ਪਾਓ ਤਾਂ ਜੇ ਅੱਗ ਮੱਧਮ ਹੋਵੇ" ਕਈ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਇਕ ਲੜਕੀ ਛੱਡ ਕੇ 1223 ਹਿਜਰੀ ਵਿਚ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋਏ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਦਮੋਦਰ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀਰ ਤੇ ਰਾਂਝਾ ਮੱਕੇ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਪਰ ਵਾਰਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀਰ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਮਰ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ:-

ਹੀਰ ਜਾਨ ਬਹੱਕ ਤਸਲੀਮ ਹੋਈ ਸਿਆਲਾਂ ਦਫ਼ਨ ਕਰ ਖ਼ਤ ਲਿਖਾਇਆ ਈ। ਅਹਿਮਦ ਕਵੀ ਨੇ ਵੀ ਇਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੀਰ ਤੇ ਰਾਂਝਾ ਹੱਜ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ:

ਡਿਠੇ ਹਾਜੀਆਂ ਮੱਕੇ ਦੇ ਰਾਹ ਤਿੰਨੇ ਰਾਂਝਾ ਹੀਰ ਤੇ ਨਾਲ ਈ ਮੱਝ ਬੂਰੀਰਾਂਝਾ ਰਾਹ ਵਖਾਂਵਦਾ ਹਾਜੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀਰ ਵੰਡਦੀ ਲੰਗਰ ਦੇ ਵਿਚ ਚੂਰੀ।

-----

ਠੱਠਾ ਜਾਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭਾਗਭਰੀ ਨਾਲ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲੜ ਗਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਫ਼ੱਟ ਖਾ ਕੇ ਉਥੋਂ ਨੱਸਣਾ ਪਿਆ ਤੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੱਟਾਂ ਤੇ ਫਹੇ ਧਰਦਿਆਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ: ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜਿਥੇ ਕਿਤੇ ਭਾਗ ਭਰੀ ਆਖਿਆ ਏ, ਉਥੇ ਇਹੋ ਦੁਆ ਕਿਤੀ ਏ ਕਿ ਤੂੰ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਏਂ

1892 ਈ ਵਿਚ ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਮਜ਼ਾਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਰਕਬਾ 5 ਕਨਾਲ ਤੇ 16 ਮਰਲੇ ਸੀ ਜਿਹੜਾ 1905 ਈ ਦੀ ਜਮ੍ਹਾਂਬੰਦੀ ਵਿਚ ਘਟ ਕੇ 3 ਕਨਾਲ 2 ਮਰਲੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਨਾਂ ਬਤੌਰ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ/ਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੀਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹੇਗਾਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਕਵਿਤਾ "ਅੱਜ ਆਖਾਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਕ਼ਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੋਲ" ਨੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਅਮਰ ਕੀਤਾ ਹੈ


Friday, September 10, 2010

ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ (ਅੰਗ ਸੰਗ ) - ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਮਜ਼ਾਕ ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਜਾਂਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ - ਲੇਖ

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਮਜ਼ਾਕ ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਜਾਂਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ

ਲੇਖ

ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੱਕੇ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਮਿਆਰੀ ਨਹੀਂ ਬਣੇਇਕਸਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਅਤੇ ਲਿਖਣ /ਵਰਤਣ ਵਾਲੇ ਇਕਸੁਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਉਸਤਾਦ / ਵਿਦਵਾਨ / ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲੱਭਣ, ਏਥੇ ਤਾਂ ਇਕ ਪਾਠਕ ਵਜੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਨਿੱਤ ਹੋ ਰਹੇ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਉੱਠ ਰਹੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਵਾਸਤੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਦੇ ਘੋੜੇ ਦੁੜਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਣ

-----

ਆਮ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਘੇਰੇ ਚੋਂ ਜੋ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਸੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਬੋਲਦੇ ਵੀ ਹਨ ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਵੀ, ਸੰਚਾਰ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਵੀਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕੁਝ ਉਸਤਾਦਾਂ / ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਅਗਵਾਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਕਿੰਤੂ-ਪ੍ਰੰਤੂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਉਡਾਰੀ ਮੌਲਿਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਕੁਝ ਨਿਵੇਕਲ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੇਖ਼ੀ ਮਾਰਨ ਦੀ ਵੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ

-----

ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਸ ਸੀਮਤ ਦਾਇਰੇ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ / ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਉੱਡਣ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਅੰਬਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਈਆਂ ਪੈੜਾਂ ਤੇ ਹੀ ਪੈਰ ਧਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦੇ ਦਾਇਰਿਆਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾਇਸ ਲਈ ਉਹ ਨਵਾਂ-ਨਿਵੇਕਲ਼ਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਆਪਣੀ ਅਸਮਰਥਤਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਤੁਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਹਲੂ ਦੇ ਬੈਲ ਦੀ ਕਥਾ ਉਸ ਦੀ ਨਿਤਾ-ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ

-----

ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮਿਆਰ ਨੂੰ ਉੱਨਤੀ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਦੀਉਸ ਕੋਲ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਚੌਕਸੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਵਲੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਜੀਲਿਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਜੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਆਦਰ-ਮਾਣ ਲਈ ਹੈ , ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਨਹੀਂਇਕ ਇਹੋ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਢੁਕਵੀਂ ਥਾਂ ਤੇ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇਕੀ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ?

-----

ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂਦਸਵੀਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਪੜ੍ਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਕਿਧਰੇ ਵਾਕ-ਬਣਤਰ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਕਿਧਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜਹਿੱਲੇ ਹੋਏ ਹੋਣ, ਢਿੱਲੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਕੁਝ ਹੋਰ ਦਾ ਹੋਰ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਦਸਵੀਂ ਤੱਕ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਧਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਜਿੰਨੀ ਪੱਕੀ / ਸਹੀ / ਮਿਆਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਉੱਨੀ ਹੀ ਠੀਕ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ ਹੋਵੇਗੀਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੀ ਅਹਿਮ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਅਵੇਸਲ਼ਾ ਰਹੇਗਾ ਤਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਬੇੜੀ ਨੂੰ ਤਣ-ਪੱਤਣ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਲਿਜਾ ਸਕਣਗੇ

-----

ਮਾਹਿਰ / ਵਿਦਵਾਨ / ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਚੌਕਸ ਰਹੇ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਕਦੇ ਨਿੱਘਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀਪਰ ਜੇ ਇਹ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਹਉਮੇਂ ਕਾਰਨ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਡੱਫ਼ਲੀ ਵਜਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਣ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉੱਨਤ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਨਿਘਾਰ ਵੱਲ ਲਜਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਣ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਕਿਆਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾਸੈਕੜੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚ ਛਪੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਵੀ ਜਦ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ / ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪਾਠਕ ਸ਼ਸ਼ੋਪੰਜ / ਭੰਬਲ਼ਭੂਸੇ ਵਿਚ ਪਏ ਬਗੈਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਰੋਜ਼ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਜਿੰਨੇ ਗ਼ਲਤ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਛਾਪੇ ਜਾਣਗੇ ਪਾਠਕ ਉੱਨਾ ਹੀ ਵੱਧ ਮਜ਼ਾਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖ ਸਕੇਗਾ

-----

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਮਜ਼ਾਕ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਲੀ ਵਾਰਿਸ ਨਹੀਂਇਸ ਤੇ ਕੋਈ ਮਿਆਰੀ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ / ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੱਤਾ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਲੋਂ ਘੜੇ / ਮਿੱਥੇ / ਮੰਨੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਅਵੱਗਿਆ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇਇਹ ਵੀ ਕਿ ਕੋਈ ਇਕ ਇਕੱਲਾ ਧੂੜ ਵਿਚ ਟੱਟੂ ਦੌੜਾਉਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਿਆਜਿਹੜਾਂ ਗਿਆਨ / ਵਿਗਿਆਨ / ਜਾਣਕਾਰੀ / ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਦੀ ਛਤਰੀ ਤਾਣ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਜਿਹੜੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ / ਮਾਹਿਰਾਂ / ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਬਹੁਮਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ

=====

ਮਿਆਰੀ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਵੱਲ ਜਤਨ

ਕਈ ਵਾਰ ਜਤਨ ਹੋਏ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਵੱਲ ਉਚੇਚਾ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕਸਾਰਤਾ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਸਕੇਅਜਿਹੇ ਜਤਨ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤੇ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੇ ਵੀ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਕਾਦਮੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੇ ਵੀਇੰਨੇ ਪਾਸਿਉਂ ਜਤਨ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਨਾ ਤਾਂ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੱਕੇ ਮਿਆਰੀਕਾਰਨ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤੀ ਅਵੇਸਲਾਪਨ ਹੈ ਜਾਂ ਫੇਰ ਬੇਧਿਆਨੀ

-----

ਹੁਣ ਨੈੱਟ ਤੇ ਨਿਕਲਦੇ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ’ (ਜਰਮਨੀ ਤੋਂ) ਪਰਚੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਤੈਅ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਦਵਾਨਾਂ / ਮਾਹਿਰਾਂ / ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ / ਲੇਖਕਾਂ / ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਨੁਹਾਰ ਨਿੱਖਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਠੁੱਕ ਬਣ ਸਕੇਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬਵਲੋਂ ਛੇੜੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭਰਵਾਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਨਜਿਹੜੇ ਸੱਜਣਾਂ ਨੂੰ ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਗ਼ਲਤ ਲਗਦੇ ਹੋਣ ਉਹ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਜੇ ਗਲਤ ਦੀ ਥਾਂ ਠੀਕ ਪਤਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਦੱਸੇ ਜਾਣਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਕ ਸੰਪਰਕ ਬਣੇਗਾ, ਇਕ ਸੰਵਾਦ ਰਚੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਹੀ ਨੁਹਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਵੇਗੀ

-----

ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ, ਅਜ, ਅਗੇ ਚਲ ਕੇ, ਰੈਹਣਾ, ਚਲਣ, ਵਡੀਆਂ, ਪਠੇ, ਮੁਖ, ਲੈਹਰ, ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ, ਹਾਲਾਤਾਂ, ਮੈਹਕਮਾ, ਬਾਗਡੋਰ, ਬੌਹਤ, ਪੈਹਲੋਂ, ਮੱਦੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਿਆਂ, ਗਡੀ, ਠੈਹਰਨਾ, ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ, ਲਗਦਾ, ਵਿਧਵਾ ਔਰਤ, ਓਹਦੇਦਾਰ, ਮੈਨਿਆਂ, ਢਿਲੀ, ਐਹਸਾਨ, ਸੈਹਯੋਗ ਅਤੇ ਸਹਿਮ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗਲਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਇਕਸਾਰਤਾ ਲਈ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ / ਵਿਦਵਾਨਾਂ / ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੀ ਇਕਸਾਰਤਾ ਲਈ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਉਸ ਸਾਈਟ ਤੇ ਭਰਿਆ ਜਾਵੇ

Sunday, September 5, 2010

ਸੁਖਿੰਦਰ - ਲੇਖ - ਭਾਗ - ਪਹਿਲਾ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸਲੀ ਵਸਨੀਕ - ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ

ਲੇਖ

ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਊਚ-ਨੀਚ ਅਤੇ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂੰ ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂੰਆਂ ਵਾਂਗ ਕੁਰਬਲ਼ ਕੁਰਬਲ਼ ਕਰਦੇ ਹਨਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂੰ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲੇ? ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਦਿਲ-ਕੰਬਾਊ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈਇਹ ਇਤਿਹਾਸ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਜਿੰਨਾ ਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਇਸ ਮਹਾਂ-ਦੁਖਾਂਤ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਅਜੋਕੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੰਢਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ

-----

ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਨੇ 2009 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸਮਾਜਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਸ ਮੂਲ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ

-----

ਭਾਰਤ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਪਰੀ; ਪਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਮਲਾਵਰ ਆਰੀਅਨ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੂਲ ਵਸਨੀਕ ਦਰਾਵੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੀਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਹਾਂ-ਦੁਖਾਂਤ ਈਸਾ ਤੋਂ ਲੱਗਭਗ 3,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰਿਆਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤ ਤੇ ਧਰਮਵਿੱਚ ਇਸ ਮਹਾਂ-ਦੁਖਾਂਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ:

..........

...ਆਰੀਆ ਨੇ ਈਸਾ ਤੋਂ ਲੱਗਭਗ 3,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਡਟ ਕੇ ਕੀਤਾਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿੱਚ ਕੀਕਟ, ਅਜ, ਸ੍ਰਿੰਮ, ਯਮ, ਰਾਖਸ਼ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ...ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਟਾਰ ਟੂਲਿੰਗ ਦੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੰਧੂ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਗਰ ਮੋਹਿੰਜੋਦੜੋ, ਚਹੰਦੜੋ, ਹੜੱਪਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ, ਨਗਰਾਂ, ਗਲ਼ੀਆਂ ਚ ਜੰਮ ਕੇ ਲੜਾਈ ਹੋਈਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਰਿਗਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ 26066 ਆਦਿਵਾਸੀ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰੇ ਗਏ...

-----

ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵਿਧਾਨ ਠੋਸ ਦਿੱਤਾਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਦਿਵਾਸੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਜਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਪੱਖੋਂ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇ ਬਣ ਗਏ; ਬਲਕਿ, ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਕਠੋਰ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਾਹਿਤਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਸਨਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਾ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕਾ ਢਾਲ ਕੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾਅਜਿਹੇ ਕਠੋਰ ਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਮਨੂੰ ਸਿਮਰਤੀਆਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਇਸ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲਦਾ ਸਮਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਇਸ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵਰਤਾਰੇ ਬਾਰੇ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤ ਤੇ ਧਰਮਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ:

.........

ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਪੱਕੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਂਭਾਰਤ, ਮਨੂੰ ਸਿਮਰਤੀਆਂ, ਗੀਤਾ, ਪੁਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦਾ ਸਗੋਂ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੁਕ਼ਮਾਂ, ਆਦੇਸ਼ਾਂ-ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮੁਕ਼ੱਰਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ...ਅਸ਼ੌਕ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਬਿਦਿਰਹਦ ਦਾ ਕ਼ਤਲ ਕਰਕੇ ਮੌਰੀਆ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 185 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵਿਧਾਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਮਨੂੰ ਸਿਮਰਤੀ ਵਰਗਾ ਅਤਿ ਘਟੀਆ ਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵਿਧਾਨ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆਜਿਸਦਾ ਮਨੋਰਥ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇਤਨਾ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਹ ਮੁੜ ਇਕੱਠੇ ਨਾ ਹੋ ਸਕਣਉਹ ਰੋਟੀ ਤੇ ਬੇਟੀ ਦੀ ਸਾਂਝ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਕੁਝ ਕਿੱਤੇ ਉੱਤਮ, ਕੁਝ ਮੱਧਮ, ਕੁਝ ਘਟੀਆ ਕਰਾਰ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਤਮ, ਮੱਧਮ ਤੇ ਨੀਚ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਕੇ ਹੇਠ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਤੇ ਆਪਸੀ ਛੂਤ ਛਾਤ ਦਾ ਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਦੂਰੀ ਬਣੀ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪੱਕਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜੋ ਕਬੀਲੇ ਆਰੀਅਨ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੜੇ ਅਤੇ ਅਧੀਨਗੀ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਨਾਗ, ਭੀਲ, ਭੋਲ, ਚੰਡਾਲ, ਸਪੇਰੇ, ਕੱਛੂ ਖਾਣੇ, ਸਿਗਲੀਗਰ, ਛੱਜਘਾੜੇ, ਬੌਰੀਏ, ਗਿੱਦੜ ਕੁੱਟ ਆਦਿਕ ਵਾਂਗ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਕ ਦਿੱਤਾਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਜਰਾਇਮ ਪੇਸ਼ਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਜੋ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣ ਗਏ ਤੇ ਆਰੀਆ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਕੱਟਣ ਲੱਗੇ ਉਹ ਦਾਸ ਅਖਵਾਏਜਿਹਨਾਂ ਅਧੀਨਗੀ ਦੀ ਥਾਂ ਜੰਗਲੀਂ ਰਹਿਣਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਦਾਸਿਉ ਅਖਵਾਏ ਗਏ

------

ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ 7,500 ਬੀਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈਪਰ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦੀਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕੇਂਦਰ ਮਹਿੰਜੋਦੜੋ, ਹੜੱਪਾ, ਟੈਕਸਲਾ ਆਦਿ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ

-----

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖਿੱਤੇ ਉੱਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਏ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੇ ਆ ਰਹੇ ਨਿਰੰਤਰ ਯੁੱਧ ਦੀ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈਮਨੂੰ ਸਿਮਰਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਵਰਣ ਵੰਡ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਛਾਪ ਏਨੀ ਗੂੜ੍ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਬੀਤ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਮਿਟਾਈਆਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਕੀਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਹਕੀਕਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੀ ਬੈਠੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ

-----

ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਘਰ ਕਰ ਬੈਠੇ ਇਸ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਡੰਕੇ ਦੀ ਚੋਟ ਉੱਤੇ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਖ਼ਾਲਸਾਰੱਖਿਆ ਗਿਆਇਹ ਨਵਾਂ ਸਮਾਜ ਵਰਣਵੰਡ ਰਹਿਤ ਸੀਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮਾਜ ਮਨੂੰਵਾਦ ਲਈ ਸਿੱਧੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਇਸ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤ ਤੇ ਧਰਮਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ:

.........

...ਖਾਲਸਾ ਸੁਣੇਗਾ, ਬੋਲੇਗਾ ਤੇ ਪੜ੍ਹੇਗਾ...ਖਾਲਸਾ ਪੂਰੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋ ਕੇ ਰਹੇਗਾਕਿਉਂਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਕਰਦਾ ਸੀਖਾਲਸਾ ਸਰਬ ਲੋਹ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਚ ਖਾਏ ਪੀਏਗਾਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਭਾਂਡਿਆਂ ਚ ਖਾਣ ਦਾ ਹੁਕ਼ਮ ਸੀਖਾਲਸਾ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਦਸਤਾਰ, ਕਲਗੀ ਅਤੇ ਬਸਤਰ ਪਹਿਨੇਗਾਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਖੰਭ ਲਾ ਕੇ ਅਤੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਖੱਫਣ ਤੇ ਫਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕ਼ਮ ਸੀਖਾਲਸਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫਤਿਹ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਲਾਏਗਾਕਿਉਂਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀਖਾਲਸਾ ਘੋੜੇ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਥਾਂ ਬੈਠਣ ਤੇ ਗਰਮ ਸਰੀਆਂ ਨਾਲ ਦਾਗਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਸੀਖਾਲਸਾ ਇਕ ਹੀ ਬਾਟੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕਰੇਗਾਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿੱਟ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਸੀਖਾਲਸਾ ਭਿੱਟ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੰਗਤ ਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕੇਗਾਕਿਉਂਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਰੋਟੀ ਦੀ ਸਾਂਝ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਸਰੀ ਜ਼ਾਤ ਤੋਂ ਅੰਨ ਖਾਣ ਦੀ ਨਫ਼ਰਤ ਫੈਲਾਈ ਹੋਈ ਸੀਖਾਲਸਾ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਲਗਾ ਕੇ ਸ਼ੇਰ ਬਣੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਾਂ, ਕੁੱਤੇ, ਬਿੱਲੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮਿੱਥੀ ਗਈ ਸੀਉਹ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਚੂੰ ਤੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਭੱਦੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਹੁਕ਼ਮ ਸੀਖਾਲਸਾ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਂ, ਭੈਣ, ਭਾਈ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਵਾਏ ਆਪਣੀ ਜ਼ਾਤ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ

-----

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਉੱਚਾ-ਨੀਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭਿੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਰਨ-ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮਜਾਂ ਖਾਲਸਾਵੀ ਮਨੂੰਵਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆਉਣ ਲੱਗਾਮਨੂੰਵਾਦ ਵੱਲੋਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਮਨੂੰਵਾਦ ਵੱਲੋਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਵੰਡ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀਉਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ, ਅੱਜ ਉਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ:

...........

1.ਉਹ ਕ਼ੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਜਾਤ ਪਾਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਨੀਚ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਜਾਤ ਅਭਿਮਾਨੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਭਿੱਟ ਤੇ ਬੋਅ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈਇਹ ਇੱਕ ਸਚਾਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਖਣ ਦਾ ਉੱਦਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਉਲਟ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਉਸ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਾ ਹੋਵੇਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਡੋਗਰਿਆਂ ਰਾਜ ਥਾਲੀ ਚ ਪ੍ਰੋਸ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਆਪ ਰਾਜ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਕ਼ਾਤਿਲਾਂ ਦੀ ਲਾਈਨ ਚ ਜਾ ਲੱਗੇ

.........

2.ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਚੰਦਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਨੌਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ, ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਬਾਪ ਸੀਜੋ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਖਵਾਇਆਤੇਰਾਂ ਸੌ ਘੋੜਸਵਾਰ ਦੀ ਮਿਸਲ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਰੰਗਰੇਟੇ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਸੀਰਾਜਿਆਂ ਚ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਥਾਂ ਜਾਤੀ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਿਸਲ ਨੂੰ ਸ. ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਦਿਲੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭਾਉਂਦੇਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੋਂ ਹੁਕ਼ਮਨਾਮਾ ਭੇਜ ਕੇ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਣੇ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਭਾਵ ਮਿਸਲ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਰਾਮ ਰੌਣੀ ਠਹਿਰਾਏ ਗਏਫੇਰ ਪੰਜ ਪੰਜ ਦੇ ਜੱਥੇ ਭੀੜ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਨਿਰ-ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਕਰਕੇ ਭੇਜੇ ਗਏਉਹ ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਗਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਝਟਕਾਈ ਜਾਂਦੇ ਸਨਉਸ ਵਕ਼ਤ ਵੀ ਉਹ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਹੂ ਤੇ ਮਿੱਝ ਨਾਲ ਸੁਰਖ਼ ਹੋਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਰੰਘਰੇਟਾ ਮਿਸਲ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈ ਗਿਆਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਲੀਕ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਬਚਦੇ ਸਿੰਘ ਗੜ੍ਹੀ ਚੋਂ ਜਿਧਰ ਮੂੰਹ ਹੋਇਆ ਭੱਜ ਤੁਰੇ ਉਹਨਾਂ ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾ ਕੇ ਜੰਮੂ ਦੇ ਏਰੀਏ ਚ ਵੱਸੇਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਚੋਂ ਸੀ, ਜੋ ਸੂਰਬੀਰ ਨਲੂਆ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ

-----

ਸਿੱਖ ਧਰਮਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਮਿਸਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਹਊ ਨੀਚ ਕਰਹੁ ਬੇਨਤੀਸਾਚੁ ਨਾ ਛੱਡੋ ਭਾਈਵਿੱਚ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ:

............

ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੀ ਢਹਿੰਦੀ ਕਲਾ 'ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਰਾਜ ਚ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਇਆਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਸਿਖਰਾਂ ਤੇ ਆਈ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਚੋਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਾਤੀਵਾਦ ਜੁੜਦਾ ਰਿਹਾਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਸਿੰਘ, ਜੱਟ ਸਿੰਘ, ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਸਿੰਘ, ਰਵੀਦਾਸੀਆ ਸਿੰਘ ਆਦਿਕਉਤਲੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਬਲ ਦਰਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀ ਕੌਮ, ਸੋਮ ਹਨਪਰ ਸਿੱਖ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਤੇ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਵੰਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਏ ਸਨ....1935-36 ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਅੰਬੇਦਕਰ ਲੱਗ ਭੱਗ ਛੇ ਸੱਤ ਕਰੋੜ ਅਛੂਤਾਂ ਦੇ ਪਰਮਾਣਿਕ ਨੇਤਾ ਸਨਆਪ ਨੇ ਇਹ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਛੂਤ ਸਿੱਖ ਬਣ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨਪਰ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਤੇ ਸਿਰਕੱਢ ਲੀਡਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਡੱਲਾ ਐਮ.ਏ., ਐੱਲ.ਐੱਲ.ਬੀ., ਜੱਜ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਛੇ ਕਰੋੜ ਅਛੂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਬਣਾ ਕੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਚੂੜ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇ ਛੱਡੀਏ

*****

ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਹੇਠਲੀ ਪੋਸਟ ਭਾਗ ਦੂਜਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋ ਜੀ।

ਸੁਖਿੰਦਰ - ਲੇਖ - ਭਾਗ - ਦੂਜਾ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸਲੀ ਵਸਨੀਕ - ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ

ਲੇਖ

ਲੜੀ ਜੋੜਨ ਲਈ ਉਪਰਲੀ ਪੋਸਟ ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋ ਜੀ।

ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂੰ ਭਾਰਤੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੰਗ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਡੀ.ਐਨ.ਏ. ਦਾ ਹੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਜਾਪਦੇ ਹਨਇਸ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਲੋਕ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਵੀ ਧਰਮ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮਨੂੰਵਾਦ ਦੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਕੀੜੇ ਕੁਰਬਲ, ਕੁਰਬਲ ਕਰਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨਉਹ ਚਾਹੇ ਸਿੱਖ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਈਸਾਈ, ਜੈਨੀ, ਬੋਧੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਮ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬਣ ਜਾਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰੀ ਨਾਗ ਵਿਸ ਘੋਲਦਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ:

..........

ਮਹਾਤਮਾ ਬੁੱਧ ਨੇ ਵੀ ਪੱਚੀ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਤੋਂ ਲੱਗਭਗ ਭਾਰਤ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸਾ ਮੁਕਤ ਹੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀਤੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈ ਹੋ ਗਏ ਸਨ712 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਨ ਕਾਸਮ ਦਾ ਸਿੰਧ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਉਣਾ ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਕ ਨਾਂ ਰਲ਼ਦੇ ਹਨਧਰਮ ਤੇ ਕਿੱਤੇ ਬਦਲ ਗਏ ਪਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਿਆਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚੌਧਰੀ ਅਸਲਮ ਮਾਨ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਇਸ ਪਾਰ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਹੈਕਿੱਤੇ ਤੇ ਜਾਤੀ ਇਹ ਗੋਤਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅੰਦਰ ਲੁਕੋਅ ਕੇ ਰੱਖੇ ਹਨਕੀ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ/ਸਿਧਾਂਤ ਜਾਂ ਚਲਾਏ ਪੰਥ ਨੂੰ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਾਂ?

-----

ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕਟ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹਨਭਾਵੇਂ ਕਿ ਨਵੀਂ ਪੌਦ ਅਜਿਹੀ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਪਕੜ ਏਨੀ ਪੀਡੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਨਸਿਕ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀ ਜਕੜ ਵਿੱਚੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਹੋਰ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਅਜਿਹੀ ਮਾਨਸਿਕ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ; ਪਰ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਕਸਤ ਪੱਛਮੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਯਕੀਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ

-----

ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਚਰਚਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਹਿਮਾਇਤੀ ਸੀਉਸਦਾ ਤਾਂ ਯਕੀਨ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਵੰਡ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਸਥਿਰ ਰਹਿ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੇ ਨਿਬੰਧ ਗਾਂਧੀ ਜੀਵਿੱਚ ਇਹ ਤੱਥ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ:

..........

1.ਮੈਂ ਅਜਿਹੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਹਾਂ ਜੋ ਜ਼ਾਤਪਾਤ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨਮੇਰੀ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਤਾਂ ਹੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ

............

2.ਸ਼ੂਦਰ ਵਿੱਦਿਆ ਸਿੱਖ ਕੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾ ਸਕਦਾਰੋਜ਼ੀ ਉਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਵਰਣ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕਮਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ

-----

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਉਭਾਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆ ਕੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਏ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੂਲਵਾਸੀ ਦਰਾਵੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਨੂੰਵਾਦਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਿਆ ਜਿਸ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਸਮਾਜ, ਸਭਿਆਚਾਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਬੜੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆ ਗਏਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਨੂੰਵਾਦ ਦੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਜਾਣਾ ਕਬੂਲ ਨ ਕੀਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤਕਹਿ ਕੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆਦਰਾਵੜ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਿੱਚ ਜਕੜਿਆ ਜਾਣਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਾਨ-ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ; ਪਰ ਇਸ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਵਿਦਰੋਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤਕਹਿ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਂ-ਦੁਖਾਂਤ ਕਾਰਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਖ ਭੋਗ ਰਹੇ ਲੱਖਾਂ/ਕਰੋੜਾਂ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਹਕੀਕਤ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਜੁਲਮ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਾਂ ਧਿਰਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨਇਸ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਨਵੀ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤ / ਸਭਿਆਚਾਰ/ਧਰਮ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰਾਰ ਦੇ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੂਲਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਨੂੰਵਾਦ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਪਾਬੰਧੀ ਵੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ; ਬਲਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਸੁਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਜਿੱਥੇ ਕਿ ਕਈ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਗਾਉਂਦੀ ਹੈ; ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਬੇਲੋੜੀਆਂ ਵੀ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀਨਾਮ ਦੇ ਨਿਬੰਧ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਛੇੜੇ ਗਏ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਓਪਰੀਆਂ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ:

...........

1.ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨੰਗੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਨੌਜੁਆਨ ਲੜਕੀਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨਗਾਂਧੀ ਜੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਜਦੋਂ ਪੂਰਨ ਨੰਗੇ ਹੁੰਦੇ, ਪੁਰਸ਼ ਤੇ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨੰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ

..........

2. ਉਹ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸੌਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਚਾਦਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਲੇਟਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨਉਹ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਸੌਣ ਵਾਲੀ ਇਸਤਰੀ ਜਾਂ ਲੜਕੀ ਅੰਦਰ ਕਾਮੁਕਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਤਾਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨੰਗੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਸੁਸ਼ੀਲਾ ਨਾਇਰ ਤੇ ਮਨੂੰਬੇਨ ਵੀ ਸੀਮਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੌਂਦੀ ਸੀਡਾ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ ਨਾਇਰ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਲੜਕੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕੁਮਾਰੀ ਮਨੂੰ ਨਾਲ ਕੁਮਾਰੀ ਆਭਾ ਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ (ਪ੍ਰੋ.ਐਸ.ਸੀ.ਬੋਸ) ਸਰੀਰਕ ਛੋਹ ਸਬੰਧੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਆਲ ਪੁਛਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੋਈ

..............

3. ਕੁਮਾਰੀ ਮਨੂੰ-ਇੱਕ ਦਿਨ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਜਗਾ ਲਿਆ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇਤਦ ਤੋਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੌਣ ਲੱਗੀਮੇਰੀ ਉਮਰ ਉਸ ਵੇਲੇ 14 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਮਬਿਸਤਰੀ ਮੈਂ ਨਵਾਖਲੀ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ

...........

4. ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ -ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਕਈਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਦੀ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਕੀਤੀ ਇਵੇਂ ਹੀ ਨਾਇਡੂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਮਲਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕਾਮ ਪੂਰਤੀ ਕੀਤੀਕੁਝ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਸਨ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੌਰ, ਸਲੋਚਨਾ, ਪ੍ਰਭਾ ਦੇਵੀ ਆਦਿ

..............

5.ਗਾਂਧੀ ਪਹਿਲਾਂ ਚੁੱਪਚਾਪ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਨੰਗੀਆਂ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸੁਲਾਉਂਦੇ ਰਹੇਪ੍ਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਸ਼ੈਤਾਨੀਅਤ ਦੇ ਦੌਰ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਸਕੱਤਰ ਨਿਰਮਲ ਕੁਮਾਰ ਬੋਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੈਤਾਨੀਅਤ ਦਾ ਭਾਂਡਾ ਭੰਨਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਕੁਕਰਮ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਨਿੱਜੀ ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਪਦਵੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਇਸ ਬਦਚਲਣੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ

----

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਪੱਖੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਵੀ ਬੇਤੁਕੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਬਣੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈਕਿਵੇਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਪਿਆਸੇ ਹੋਏ ਹੋਏ ਹਨਕਿਵੇਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਸੀਤਾਂ ਨੂੰ ਬੰਬਾਂ ਨਾਲ ਉਡਾ ਰਹੇ ਹਨਅਜੋਕੇ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਂ ਕਿ ਮੈਗਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੁਨਾਫ਼ਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ? ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਮਸਲਾ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈਧਰਮ ਨੂੰ ਤਾਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਕੇ ਮੈਗਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਨ ਦੇ ਸਕਣ

------

ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜ-ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਨਾ ਬਣ ਸਕਣਅਜੋਕੇ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਇਹ ਮੰਗ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨ ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ, ਨਾ ਕੋਈ ਊਚ-ਨੀਚ ਦਾ ਭੇਦ ਹੋਵੇਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ

-----

ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਖਿੱਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਸਮਝ ਦੇਣੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਂਝਿਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਰਹਿਨੁਮਾ ਕੌਣ ਹਨ? ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ?

-----

ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਭਰਵਾਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਵਿੱਚ ਇਸ ਤੱਥ ਵੱਲ ਵੀ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਦੁਆਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਵਰਣਵੰਡ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਹਾਂਰਿਸ਼ੀ ਬਾਲਮੀਕੀ ਸੀਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਜਾਏ ਗਏ ਭਗਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮਹਾਂਰਿਸ਼ੀ ਬਾਲਮੀਕੀ ਨੇ ਸਖਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਬਣਾ ਕੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਰਾਵਣ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਵਣ ਬਦੀਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਚੰਗਿਆਈਦੀਰਾਵਣ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਆਦੀਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਲ ਰਾਕਸ਼ਕਹਿੰਦੇ ਸਨਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੰਦਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਚੰਦਰਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਜਾ ਕੇ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਵਸਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹ ਰਾਮਚੰਦਰਵੱਲ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ; ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਵਣਜੋ ਕਿ ਮੂਲਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ - ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਤੋਂ ਬਦੀਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਸੀ

-----

ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਨਾਮ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਵੀ ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਚਰਚਾ ਛੇੜਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈਨਿਰਸੰਦੇਹ, ਲੇਖਕ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਇੰਦਰ ਦੇਵਤੇਵੱਲ ਹੈਜੋ ਕਿ ਮੂਲਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਖਾਤਰ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜਾ ਰਲ਼ਿਆਉਸਨੇ ਘਰ ਦਾ ਭੇਤੀ ਲੰਕਾ ਢਾਏਦੀ ਕਹਾਵਤ ਨੂੰ ਸੱਚ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੂਲਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਢਾਹੇ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੂਲਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਸਦਕਾ ਉਸਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵੀ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਸਨਅਜਿਹੇ ਹਤਿਆਰੇ ਦੇਵਭਾਰਤੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਾਰ ਬਾਰ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ - ਜੋ ਕਿ ਮਹਿਜ਼ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਖ਼ਾਤਿਰ ਆਪਣੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਮਊਨਿਟੀ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ

-----

ਪੁਸਤਕ ਹਤਿਆਰਾ ਦੇਵਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਵਾਧਾ ਹੈਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ/ਸਭਿਆਚਾਰਕ/ਰਾਜਨੀਤਕ/ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ