ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ....

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ

ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਆਈਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ, ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

Saturday, July 11, 2009

ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ - ਲੇਖ

ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਮਹਿਕ

ਲੇਖ

ਦੋਸਤੀ ਮੋਹ ਦੀ ਸਿਖ਼ਰ ਅਤੇ ਅਪਣੱਤ ਦੇ ਮਘਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਦੋਸਤੀ ਮਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਲ਼ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਾਥ ਨੂੰ ਵੀ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਦੋਸਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਉਹ ਫੁੱਲ ਹੈ, ਜੀਹਦੇ ਵਰਗਾ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੋਈ ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ, ਜੀਹਦੇ ਵਰਗੀ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸੁਗੰਧੀ ਨਹੀਂਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਤੀ-ਸਵਿੱਤਰੀ ਔਰਤ ਦਾ ਧਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਸਤਸਤ, ਭਾਵ ਸੱਚਉਸ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਨਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈਪਰ ਦੋਸਤ ਬਣਨ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਦੋ ਸਤ (ਦੋ+ਸਤ) ਭਾਵ ਦੋ ਸੱਚ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਾਂ ਨਾਲ ਨਿਭਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਸਤ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਜਿੱਥੇ ਦੋਸਤੀ ਕਿਸੇ ਸਾਂਝੇ ਹਾਸੇ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਅੱਧੋ-ਅੱਧ ਕਰਨ ਦਾ (ਵੰਡਾਉਂਣ) ਸਾਹਸ ਵੀ ਦੋਸਤ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈਇਹੋ ਤਾਂ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਸੁੱਚੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸੱਚਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈਦੋਸਤੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈਇਹ ਤਾਂ ਦਿਲ ਮਿਲ਼ੇ ਦਾ ਮੇਲਾ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈਕਿਤੇ ਰਾਜੇ-ਰੰਕ ਵਾਲੀ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸੁਦਾਮੇ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਿਊਣੇ ਮੌੜ ਤੇ ਇਹਦੇ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ ਦੋਸਤੀ ਵਾਲੇ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਅੰਦਰ ਝਾਕਦੀਆਂ ਹਨ

----

ਹਿੰਦੂ ਮੱਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਏ ਲੋਕ ਹੱਦੋਂ ਬਾਹਰੀਆਂ ਦੋਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣੇ ਅਣਜਾਣੇ (ਜਾਂ ਅੰਨ੍ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ ਵਸ) ਮਾਨਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਤੱਕ ਕਰਦੇ ਹਨਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਰਾਮ ਦੇ ਭਗਤ ਪੂਜਾ ਸਮੇਂ ਸੀਤਾ-ਰਾਮ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਹਨਭਾਵ ਸੀਤਾ ਦਾ ਨਾਮ, ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਭਗਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਣ ਤੋ ਪਹਿਲਾ ਰਾਧਾ (ਰਾਧਾ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ) ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਤਾਂ ਰੁਕਮਣੀ ਸੀ, ਫੇਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਰਾਧਾ ਕਿਉਂ? ਰੁਕਮਣੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਧਾ ਰਿਸ਼ਤੇ ਚੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਭੂਆ ਲਗਦੀ ਸੀਭਗਤ ਲੋਕ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਗੋਪੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਸੀਭਗਤ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨਦੋਸਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈਇਸਦੇ ਅੰਦਰ ਸਾਧਾਰਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂਤੇਰ-ਮੇਰ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਬਸ! ਇਹ ਤਾਂ ਦੋਸਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈਉਂਜ ਵੀ ਔਰਤ ਮਰਦ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਇਲਜ਼ਾਮ ਵਰਗੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਬਾਦਤ ਵਰਗੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਰੱਬ ਦਾ ਭਗਤ ਦੋਸਤੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਚ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ੳਹ ਤੋਹੀ ਮੋਹੀ, ਮੋਹੀ ਤੋਹੀ ਅੰਤਰ ਕੈਸਾਆਖਦਾ ਹੈ ਜੇ ਫੇਰ ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੋ ਜੀਊਂਦਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਤੇਰੀ ਆਈ ਮੈਂ ਮਰਜਾਂ ……’ ਭਲਾਂ ਦੋਸਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੌਣ ਮਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜਾਂ ਫੇਰ ਤੂੰ ਫੁੱਲ ਤੇ ਮੈਂ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ......ਦੇ ਖਿਆਲ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਫੁੱਲ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ ਨੂੰ ਜੁਦਾ ਕੀਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾਦੋਸਤੀ ਚ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੰਝੂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਥਾਣੀਂ ਵਹਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨਕਿਸੇ ਦਾ ਹਾਸਾ ਆਪਣੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਨਚਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਯਾਰ ਦੀ ਕਮਲੀ ਹੋ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਮੋਹ ਦੀ ਸੱਚੀ ਸੁੱਚੀ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਪਾ ਲੈਣ ਦਾ ਨਾਂ ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈਦੋਸਤੀ ਦੇ ਅਰਥ ਪਾ ਲੈਣੇ ਕੋਈ ਸੌਖੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂਇਹ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘੇ ਆਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨਇਹ ਅਖੌਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ ਅਮਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਰਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

----

ਦੋਸਤੀ ਤਾਂ ਚੰਗੇ-ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਸਿਰ ਨਾਲ ਨਿਭਣ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਦੋਸਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਮਾਣ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੋਸਤ ਜੇ ਕਿਸੇ ਗਲਤ ਰਾਹੇ ਜਾਂ ਕੁਰਾਹੇ ਪਵੇ ਤਾਂ ੳਸਨੂੰ ਟੋਕਣਾ ਤੇ ਰੋਕਣਾ ਵੀ ਦੋਸਤ ਦਾ ਹੀ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈਕੋਈ ਵੀ ਬੇਗਾਨਾ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਮਾੜੇ ਕੰਮੋਂ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ ਰਾਹੇ ਜਾਂਦੇ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਨਹੀਂਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਯਤਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਬੇਗਾਨੇ ਜਾਂ ਬੇਗਾਨਗੀ ਦਾ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਨਾਲ ਕਾਹਦਾ ਵਾਸਤਾ? ਸਗੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਖਾਰ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਫ਼ਰਤਾਂ ਪਾਲੀ ਬੈਠੇ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾੜੇ ਜਾਂ ਗਲਤ ਰਾਹ ਵੱਲ ਤੁਰਨ ਲਈ ਉਕਸਾਉਂਦੇ ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਦੇ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨਆਪਣੇ ਪੱਲਿਉਂ ਖਰਚ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਪੱਟਣ, ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਾੜੀ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜੀ ਵਾਲੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈਜਦੋਂ ਅਜਿਹਾ ਮਨੁੱਖ ਮਾੜੇ ਰਾਹੇ ਤੁਰ ਪਵੇ ਤਾਂ ਉਹੀ ਮਾੜੇ ਲੋਕ ਝੂਠੀ ਜਿੱਤ ਵਾਲਾ ਮੀਸਣਾ ਹਾਸਾ ਹੱਸਦੇ ਹਨ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਕਮੀਨਗੀ ਦਾ ਸਿਰਾ ਆਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ

----

ਕਿਸੇ ਦਾ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਪ੍ਰਤੀ ਆਲੋਚਕ ਹੋਣਾ ਉਸ ਦੇ ਮੋਹ ਦਾ ਸੂਚਕ /ਸਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈਜੋ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹੈਜੇ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਾੜੇ ਰਾਹੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਰੋਕਦਾ-ਟੋਕਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ੳਹ ਦੋਸਤ ਕਹਾੳਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਦੀ ਕਹੀ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਸੁਣਨ, ਸਮਝਣ ਤੋ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਸਮਝ-ਸੂਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਫੇਰ ਉਹ ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਦੋਸਤੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਮਝ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈਅਵੀ ਨਹੀਂਸਿਰਫ ਨਿਰਮਲ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸਦਾ ਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

----

ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝਣ ਵਾਸਤੇ ਮਨੁਖੀ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰਲੇ ਸੱਤਾ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਸੁੰਘਣ/ਫੜਨ ਜੋਗੀ ਸੂਝ/ਸਮਝ, ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈਦੋਸਤੀ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਦੋਸਤੀ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਇਸਦੇ ਆਸਰੇ ਸਾਰਾ ਹੀ ਜਗ ਨਸ਼ਿਆਇਆ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈਇਹਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦਾਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈਜਿੱਥੇ ਮੋਹ ਨਿਮਰਤਾ, ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਵਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਤੇ ਸਿਦਕ ਪੱਲੇ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈਆਪਾ ਵਾਰ ਕੇ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦਾ ਸਿਦਕ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਪਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਫੇਰ ਦੋਸਤੀ ਮਹਿਕ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ - ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਮਹਿਕ


No comments: