ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ....

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ

ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਆਈਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ, ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

Monday, July 13, 2009

ਸੁਖਿੰਦਰ - ਲੇਖ

ਸਾਧਾਰਣ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਸਾਧਾਰਣ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ

ਲੇਖ

ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ ਨੂੰ ਕਈ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ ਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾਇਸ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦਸ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ; ਪਰ ਹਰ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸੇ ਨਵੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਰਕ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਭਾਵੇਂ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਾਧਾਰਣ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਣਗਹਿਲੀ ਵਰਤਣ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ

----

ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਇਸ ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਾਹਿਤ, ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਵੇਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇੱਕ ਚੇਤੰਨ ਲੇਖਕ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨੀ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈਇੱਕ ਚੇਤੰਨ ਲੇਖਕ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਬਿਆਨਣ ਵੇਲੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਭਲੀਭਾਂਤ ਜਾਣੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖਤਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਉੱਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਾਤਲਾਨਾ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈਕੁਝ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਹੋਈ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਕਮਾਈ ਸਦਕਾ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਅਮੀਰਾਂ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਰਹੇ ਹਨਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਲੁੱਟਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਉੱਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਡਾਲਰ ਹੜੱਪ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਛਾਪ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਗ਼ੈਰ-ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਮਹੀਨਾ ਮਹੀਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੋਨ ਦਾ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਈਮੇਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਐਨ.ਆਰ.ਈ. ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਠੱਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਛੇੜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੁ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਚਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਅਜਿਹੀ ਠੱਗੀ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ

----

ਇੱਕ ਚੇਤੰਨ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਅਜੋਕੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਚੇਤੰਨ ਲੇਖਕ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਹੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਮੁਫਾਦਾਂ ਖਾਤਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥਠੋਕੇ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਿਤਕ-ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨਅਜਿਹੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਕਹਿਣ ਨਾਲੋਂ ਦਲਾਲ ਜਾਂ ਦੱਲੇ ਕਹਿਣਾ ਵਧੇਰੇ ਯੋਗ ਰਹੇਗਾਅਜਿਹੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਲੇਖਕ ਨ ਸਿਰਫ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨਾਂ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਸਭਿਆਚਾਰਕ/ਸਾਹਿਤਕ ਲੰਬੜਦਾਰਾਂ ਦੀ ਚਾਪਲੂਸੀ ਕਰਕੇ ਉੱਚੀਆਂ ਪਦਵੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਅਜਿਹੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਲੇਖਕ ਚੇਤੰਨ ਅਤੇ ਈਮਾਨਦਾਰ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਡੇ ਵੀ ਖਿਲਾਰਦੇ ਹਨਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਜਸਵੰਤ ਵੀ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸੋਚਦਾ ਹੈ:

ਉਸ ਨੂੰ ਸਭ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਨਾਮ ਸਨਮਾਨ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨਏਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਭੱਜ ਦੌੜ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਮਤ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਉਸਦੇ ਘਰ ਚੱਲ ਕੇ ਆਵੇਗੀ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕਰੇਗਾਪਰ ਸਨਮਾਨ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹ ਕੋਈ ਤਿਗੜਮ ਨਹੀਂ ਲੜਾਵੇਗਾਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਿਆਉਹ ਅਜਿਹੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਪਦਵੀ ਤੇ ਰਸੂਖ ਸਦਕਾ ਨਾ ਕੇਵਲ ਢੇਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਬਟੋਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਬਲਕਿ ਆਏ ਸਾਲ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਝੂਟੇ ਲੈਂਦੇ ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਦੇਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੇਲੇ ਚਪਟੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੀ ਡੁਗਡੁਗੀ ਵਜਾਉਂਦੇ ਨਾ ਥੱਕਦੇ

----

ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਉੱਤੋਂ ਮੁਖੌਟੇ ਉਤਾਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਉਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵੀ ਨੰਗੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਲੱਚਰਵਾਦ ਨੂੰ ਉਤਸਾਹਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਮੌਕਾ ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਗੰਵਾਉਂਦੇ:

ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਲਈ ਇਕ ਹਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ7 ਵਜੇ ਸਮਾਗਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਗੁਰਬਚਨ, ‘ਕਿਰਤੀਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਸੱਜਣ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨਇੱਕ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਵਪਾਰੀ, ਇੱਕ ਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਇਕ ਮਕਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਠੇਕੇਦਾਰਪੂਰੇ ਦਾ ਪੂਰਾ ਹਾਲ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀਬਹੁਤੇ ਆਦਮੀ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਸਰੂਫ ਸਨਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਕ ਲੱਚਰ ਗਾਣੇ ਨਾਲ ਹੋਈਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਨੱਚ ਨੱਚ ਕੇ ਇਹ ਗਾਣਾ ਗਾਇਆ:

ਮੈਂ ਕੋਈ ਕੱਚਾ ਆਸ਼ਕ ਨੀ, ਸੋਹਣੀਏਂ ਖਾ ਕੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਡਰਜੂੰ

ਮੈਂ ਤਾਂ ਪੱਕਾ ਆਸ਼ਕ ਹਾਂ, ਲਾ ਕੇ ਬਾਜੀ ਜਾਨ ਦੀ ਮਰਜੂੰ...

ਗਾਣਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਦਾਦ ਮਿਲੀ ਤੇ ਰੁਪਈਆਂ ਦਾ ਢੇਰ ਲੱਗ ਗਿਆਵਪਾਰੀ ਵੀਰਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਪੰਜ ਸੌ ਰੁਪੈ ਦੇ ਨੋਟ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇਐਸੇ ਮੌਕਿਆਂ ਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕਰਦੈ

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਬੀਬੀ ਨੇ ਵੀ ਲੱਚਰ ਗੀਤ ਗਾ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਇਆ ਸਾਂਭ ਲਈ

ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਪੈਸੇ ਮਿਲੇ ਹੋਣਗੇ

----

ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੁਆਉਂਦੀ ਹੈਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਪੈਸੇ ਖਰਚਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪਵਾਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ; ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਇਲਟੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨਅਨੇਕਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਲੇਖਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘੰਟੇ ਪੁਸਤਕ ਛਪਵਾਉਣ ਉੱਤੇ ਲਗਾਕੇ ਅਤੇ ਕੋਲੋਂ ਪੈਸੇ ਖਰਚਕੇ ਪੁਸਤਕ ਛਪਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਜੇਕਰ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਧਾਤ ਦਾ ਬਣਿਆ ਮੋਮੈਂਟੋ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਇਸ ਮੋਮੈਂਟੋ ਦਾ ਉਹ ਕੀ ਕਰੇ? ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਲਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੋਮੈਂਟੋ ਦੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਆਰਥਿਕ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ? ‘ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਦੀਆਂ ਆਖਰੀ ਸਤਰਾਂ ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ:

ਫਿਰ ਉਹ ਪਲੇਕ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗਾਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਲੇਕਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨਰੱਖਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀਉਸ ਨੇ ਬੋਰੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਕਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਚੁੱਕਾ ਸੀਇਕ ਦਿਨ ਸਤੇ ਹੋਏ ਨੇ, ਉਸ ਨੇ ਪਲੇਕਾਂ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਗੁਰਮੀਤ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਕੜਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਵਰਤ ਲਵੇਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹੋਇਆਪਰ ਸੱਜਰੀ ਮਿਲੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਪਲੇਕ ਦਾ ਉਹ ਕੀ ਕਰੇਗਾ? ਇਸ ਦਾ ਬਾਲਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ...ਕੁਝ ਦੇਰ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਪਲੇਕ ਸੂਟਕੇਸ ਚੋਂ ਕੱਢੀ ਤੇ ਚਲਦੀ ਗੱਡੀ ਦੀ ਖਿੜਕੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਵਗਾਹ ਮਾਰੀ...

----

ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬੜੀਆਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ1978 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਤਕਰੀਬਨ 1995 ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਔਖੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪਿਆ ਹੈਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੇਗੁਨਾਹ, ਮਾਸੂਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਹੌਲੀ ਖੇਡੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਬੇਗੁਨਾਹ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋ ਗਿਆਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖਾ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾਕਿਉਂਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਸਨਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਗੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਨ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸੀ ਡਰ ਦੇ ਆਪਣਾ ਕ਼ਤਲੇਆਮ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦੇਈ ਰੱਖੀ; ਬਲਕਿ ਏਨੇ ਵਰ੍ਹੇ ਲੰਘ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਵੀ ਇੰਡੀਆ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵੀ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਕ਼ਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਪੰਜਾਬੀ ਕਮਿਊਨਿਟੀ/ਸਿੱਖ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ ਇਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਲਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨਉੱਲੂ ਦਾ ਪੱਠਾਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਰਮ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਬੜੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ:

ਮੈਂ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਇਆ, ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਹੋਇਆਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਕੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂਕਾਨੂੰਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਲੈ ਕੇ ਬੇਦੋਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤਾਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਿਹੜਾ ਮਾਸੂਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕ਼ਤਲੇਆਮ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬੇ ਅੰਦਰ ਮਾਰ ਦਿਉ...ਬੱਸ ਚੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿਉ...ਪੀਟਰ...ਬੇਦੋਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰੀਤ ਨਹੀਂਪਰ ਸਾਰਾ ਦੋਸ਼ ਇਕੱਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਮੜ੍ਹਨਾ ਸਰਾਸਰ ਗਲਤ ਹੈ...ਮੇਰਾ ਅਹਿਮ ਸੁਆਲ ਹੈ ਕਿ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੈਸਰਕਾਰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਚ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਸੀਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇ ਸਰਕਾਰ ਚੁਰਾਸੀ ਵਿਚ ਹੋਏ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਜੇਹੀ ਅੱਗ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਭੜਕਦੀਤੀਲੀ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਲਾਈਏਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ, ਫਿਰ ਅਮਨ ਅਮਾਨ ਰੱਖਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪੁਲਸ ਤੇ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾਜਦੋਂ ਦਿਲ ਕੀਤਾ, ਪੁਲਸ ਮੁਕਾਬਲਾ ਦਿਖਾ ਕੇ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤਾਕੀ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਮਨ ਅਮਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀਹਕੂਮਤ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰੇ...ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਕਰੇ...ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕਰੇਹਕੂਮਤ ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੇ

----

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਫੈਲਿਆ ਹੈ; ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗੰਦਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਪਿਛੇ ਛੱਡਕੇ ਆਏ ਆਪਣੀ ਮਾਤ-ਭੂਮੀ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹਨਕਿਉਂਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕਿਸੇ-ਨ-ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਮੈਂਬਰ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਹੈਪ੍ਰਵਾਰ ਦੇ ਪਿਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਮਾਰੂ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਨੇਡਾ ਰਹਿ ਰਹੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈਅਨੇਕਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਏ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਡਾਲਰ ਭੇਜਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਬਾਰੇ ਕਹਾਣੀ ਉੱਲੂ ਦਾ ਪੱਠਾਦਾ ਪਾਤਰ ਕਰਮ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ:

ਇਹ ਬੰਦਾ ਪੰਜਾਬ ਚ ਬਿਤਾਏ ਚੰਗੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਆਪਣੇ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਸੰਭਾਲੀ ਫਿਰਦੈਪਰ ਜੇ ਕਿਧਰੇ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰੇ ਦਾ ਦਿਲ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਸਾਡੇ ਸੁਆਰਥੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਰੋਵੇਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਛਾਂਗ ਕੇ ਰੁੰਡ ਮਰੁੰਡ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਵੀ ਨਰਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾਕਾਂਗਰਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਬੀਜੇਪੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਜਨਤਾ ਦਲ, ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਲਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ...ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ...ਪਿਆਰ ਹੈ ਤਾਂ ਬਸ ਇਕ ਕੁਰਸੀ ਨਾਲ...

----

ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਚਰਚਿਤ ਰੂਪ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚਣਾਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚਣ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਗੀ, ਢਾਡੀ, ਗ੍ਰੰਥੀ, ਪੰਡਤ, ਪਾਦਰੀ, ਮੁੱਲਾਂ, ਖਿਡਾਰੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਲੇਖਕ, ਰਾਜੀਨੀਤੀਵਾਨ, ਡਾਕਟਰ, ਨਰਸਾਂ, ਵਿਉਪਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ: ਉੱਥੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਝੂਠੇ ਵਿਆਹ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨਇਨ੍ਹਾਂ ਝੂਠੇ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ, ਚਾਚੀਆਂ, ਤਾਈਆਂ ਜਾਂ ਭਰਾਵਾਂ, ਚਾਚਿਆਂ, ਤਾਇਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਝਿਜਕ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਪਾਂਸਰ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨਲੋਕ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਜ਼ਬੀਅਨ ਅਤੇ ਹੋਮੋਸੈਕਸੂਅਲ ਬਣ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇਛਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਏਜੰਟਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਏ ਹੋਏ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ ਮੂੰਹ ਮੰਗੀ ਕੀਮਤ ਲੇ ਕੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਨਘੜਤ ਪਰ ਮੰਨਣਯੋਗ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖ ਕੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਅਫਸਰਾਂ ਲਈ ਵੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਦਰਖਾਸਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਸੱਚ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ਝੂਠਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਹਾਣੀ ਸਿਆਸੀ ਪਨਾਹਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ:

ਇਜਾਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰਮੁੱਖ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਕੋਲ ਗਿਆਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੀਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਵੱਟ ਦਿੱਤਾ, ਮੱਥੇ ਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਖਿਆ: ਇਹ ਵੀ ਕੋਈ ਕਹਾਣੀ ਹੈ? ਐਸੀ ਹਲਕੀ ਫੁਲਕੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾਜ਼ੁਲਮ ਦਖਾਉਣਾ ਸੀ ਜਨਾਬ ਜ਼ੁਲਮ! ਉਹ ਜੁਲਮ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਦਿਲ ਕੰਬ ਉੱਠੇਸਰੀਰ ਦੇ ਲੂੰ ਕੰਡੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਣਦਿਲ ਚੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਚਸ਼ਮਾ ਫੁੱਟ ਪਵੇਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਵੀ ਕੰਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਕਾਫ਼ੀ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਸੱਟਾਂ ਫੇਟਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦਿਖਾਉਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਅਜੇਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰੋਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੰਦ ਹਿੱਲਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਭਾਈ ਜਾਨ-ਦੰਦ ਤੁੜਵਾਉਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਲਿਖਵਾਉਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ ਨੂੰ ਇਸ ਪਤੇ ਤੇ ਮਿਲ ਲਵੋਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕਰੇਗਾ ਤੇ ਸਹੀ ਕਹਾਣੀ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ...ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਅਸੀਂ ਹਾਜ਼ਰ ਹਾਂ...

----

ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਕੇ ਆਏ ਅਨੇਕਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ: ਨਸਲਵਾਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ - ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵੀ; ਕਿਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਲੁਕੀ ਹੋਈਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਕਹਾਣੀ ਅੰਦਰ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮਵਿੱਚ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ:

ਤੁਸੀਂ ਪਾਕੀ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਕੀ ਹੋ...ਆਪਣੇ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ...ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਆਉਂਦੀ...ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ...ਗੁਰਤੇਜ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਸਚਮੁੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਘਸੁੰਨ ਕੱਢ ਮਾਰਿਆ ਹੋਵੇਉਹ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸੁੰਨ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆਕਮਾਲ ਹੈਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਏਨੀ ਲੋਹੀ ਲਾਖੀ ਹੋ ਗਈਮੈਂ 25 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਯੁਗਾਂਡਾ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਆਇਆ ਸੀਹੁਣ ਪੂਰੇ 22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਟੈਕਸੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂਹੱਡ ਭੰਨਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨਗੁਰਤੇਜ ਤੋਂ ਗੈਰੀ ਬਣਿਆ ਹਾਂਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਪਾਕੀ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚਲਿਆ ਜਾਵਾਂਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ? ਯੁਗਾਂਡਾ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਛੱਡ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂਛੱਡਣਾ ਤਾਂ ਯੁਗਾਂਡਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦਾਪਰ ਈਦੀ ਅਮੀਨ ਨੇ ਛੁਡਵਾ ਦਿੱਤਾਭਾਰਤ ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂਹੁਣ ਤਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ਹੀ ਮੇਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੈਨਾਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਕਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਇਕ ਨਸਲ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈਇਹ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ

----

ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ; ਪਰ ਮੈਂ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਦੋ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹਾਂਗਾ

ਭਾਰਤੀ/ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਸਭਿਆਚਾਰਕ/ਸਮਾਜਕ ਆਦਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਜਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ/ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਔਰਤ ਉੱਤੇ ਜਿੰਨੇ ਮਰਜ਼ੀ ਅਤਿਆਚਾਰ ਕਰੀ ਜਾਵੇ, ਕਾਨੂੰਨ ਔਰਤ ਦੀ ਰਾਖੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾਅਨੇਕਾਂ ਔਰਤਾਂ ਉਮਰ ਭਰ ਆਪਣੇ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਅਤਿਆਚਾਰ ਸਹਿੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ; ਪਰ ਉਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਉਠਾਉਂਦੀਆਂਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾਪਰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਬਾਰੇ ਚੇਤਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨਕੋਈ ਵੀ ਮਰਦ ਜੇਕਰ ਕਿਸੀ ਔਰਤ ਉੱਤੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ / ਮਾਂ / ਭੈਣ / ਦੋਸਤ / ਧੀ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨ ਹੋਵੇ, ਜੇਕਰ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਔਰਤ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਰਦ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈਜਿਹੜੇ ਮਰਦ ਆਪਣੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਵਾਰਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈਬਲਕਿ ਅਨੇਕਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਕੇ ਘਰੋਂ ਚਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਤਲਾਕਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਹਨਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਆਦਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰਾਬੀ ਹੋਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਹਿੰਸਾਤਮਕ ਹਮਲੇ ਕਰਨਾ ਹੈ

ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਕਹਾਣੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਬੜੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ:

-----

ਸ਼ਿੰਦਾ ਆਪੇ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆਰਾਣੀ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਨਾਲੇ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਬੋਲੀ ਜਾਵੇ...ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਤੂੰ ਚਮਲਾਇਆਪੁਚ ਪੁਚ ਕਰਕੇ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹਾਇਆ...ਹੱਥਾ ਪਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਿੰਦੇ ਨੇ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਧੱਕਾ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦਾ ਸਿਰ ਡਾਇਨਿੰਗ ਟੇਬਲ ਦੇ ਕੋਨੇ ਨਾਲ ਜਾ ਟਕਰਾਇਆਉਹ ਧੜੈਂ ਕਰਕੇ ਫਲੋਰ ਤੇ ਡਿੱਗ ਪਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਚੋਂ ਖ਼ੂਨ ਵਹਿਣ ਲੱਗਾਘਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਤੀ ਹੀ ਸੀਉਹ ਧਾਹਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗੀਕੁਝ ਦੇਰ ਪਿਛੋਂ ਬਿੱਟੂ ਵੀ ਬਾਹਰੋਂ ਆ ਗਿਆਜਦੋਂ ਬਿੱਟੂ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਲਹੂ ਲੁਹਾਣ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਿੰਦੇ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ...ਡੈਡ, ਇਹ ਕੀ ਹੋਇਆ.” “ਹੋਇਆ ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰਸ਼ਿੰਦੇ ਨੇ ਅੱਗਿਉਂ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਿੱਟੂ ਤੋਂ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾਝੱਟ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਗੱਡੀ ਆ ਗਈਰਾਣੀ ਦੇ ਸਿਰ ਚੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਖੂ਼ਨ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀਸ਼ਿੰਦੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਤੇ ਮੂੰਹ ਚੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬਦਬੂ ਆ ਰਹੀ ਸੀਉਸ ਤੋਂ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਰਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖੀ ਤੇ ਸ਼ਿੰਦੇ ਤੇ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਦਾ ਚਾਰਜ ਲਾ ਕੇ ਹਵਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾਜਦੋਂ ਸ਼ਿੰਦਾ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਜੱਜ ਨੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕੇਸ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸ਼ਿੰਦਾ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ

-----

ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਆ ਕੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਫੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈਨ ਹੀ ਮਾਪੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਝਿੜਕ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਉੱਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਵਜੋਂ ਕੋਈ ਸਰੀਰਕ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨਕਈ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸਾਂਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਜਾਇਜ਼ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਡਰੱਗ ਸਮਗਲਰ ਗੈਂਗਸਟਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰਾਸਟੀਚੀਊਸ਼ਨ ਦਾ ਧੰਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਭਾੜੇ ਦੇ ਕਾਤਲ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ; ਡਾਕੇ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਕਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ੂੰਖਾਰ ਡਰੱਗ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੈਨਕੂਵਰ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਪੰਜਾਬੀ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਦਾ ਹੀ ਨਾਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਸੀ ਖੂ਼ਨੀ ਝੜੱਪਾਂ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨਖੂੰਖਾਰ ਪੰਜਾਬ ਡਰੱਗ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਦਾ ਤਾਣਾਬਾਣਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਤੋਂ ਵੱਧਦਾ ਵੱਧਦਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਓਨਟਾਰੀਓ, ਅਲਬਰਟਾ ਅਤੇ ਮੈਨੀਟੋਬਾ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਪੰਜਾਬੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰਵਾਰਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਲਾਲਾਂ ਦੀ ਜੋੜੀਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:

ਸੱਤ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਮਿਲਕੇ ਆਪਣਾ ਇਕ ਗੈਂਗ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਬੈਂਗ ਬੈਂਗ ਗੈਂਗਇਸ ਗੈਂਗ ਦਾ ਲੀਡਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘਫਿਰ ਗੈਂਗ ਦਾ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਹੜੇ ਡਰੱਗਜ਼ ਦਾ ਧੰਦਾ ਕਰਦੇ ਸਨਪੂਰਾ ਗੈਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਡਰੱਗ ਖਰੀਦ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵੇਚਣ ਲੱਗ ਪਿਆਵੈਸੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਮੁੰਡੇ ਹੀ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਪਰ ਮੋਹਰੀ ਮਨਜੀਤ ਤੇ ਕੁਲਜੀਤ ਹੀ ਹੁੰਦੇਇਸ ਧੰਦੇ ਚੋਂ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਹੋਰ ਗਰੁੱਪਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈਆਂ ਭੜਾਈਆਂ ਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ...ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਤਾਂ ਲੱਗ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਮੁੰਡੇ ਪੁੱਠੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਚੁੱਕੇ ਸਨਰੇਸ਼ਮ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸਮਝਾਇਆਦੋਵਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਲਕ ਹੈਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਾ ਦਿਉਰੇਸ਼ਮ ਤਿਲਮਿਲਾ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ

----

ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਤੀਖਣਤਾ ਭਰਪੂਰ ਤਣਾਓ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਟਕੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ; ਪਰ ਹਰ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨ ਕੋੱਈ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਰੂਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਬੁਣਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਨਹੀਂ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀਇਸ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਸਾਧਾਰਣ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਧਾਰਣ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਧਾਰਣ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈਨਿਰਸੰਦੇਹ, ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਆਪਣੀ ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਚੇਤਨਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਮਯਾਬ ਹਨ

-----

ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ ਨੇ ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਚਾਨਣ ਦੇ ਵਣਜਾਰੇਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈਇਹ ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਇਕਬਾਲ ਅਰਪਨ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਤਰੱਕੀਪਸੰਦ, ਚੇਤੰਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੁਕ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ


No comments: