ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ....

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ

ਆਰਸੀ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ 'ਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ 'ਚ ਆਈਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ, ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

Wednesday, April 7, 2010

ਰੋਜ਼ੀ ਸਿੰਘ - ਇਲਮ ਤੇ ਅਕਲ - ਲੇਖ

ਇਲਮ ਤੇ ਅਕਲ

ਲੇਖ

ਅਕਲ ਨੂੰ ਉਮਰ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਾਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਕਲ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਲਈ ਕੋਈ ਪੈਮਾਨਾ ਬਣਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਏ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਹਯਾਤੀ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਿਆਣਪ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਿਆਣੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇਇੱਕ ਬੁੱਢਾ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਬੇਅਕਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਸਿਆਣਾਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬੁੱਢਾਦੀ ਉਪਾਧੀ ਉਹਨਾ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਅਤੇ ਅਕਲ ਕਾਰਨ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀਸਾਲ, ਮਹੀਨੇ, ਦਿਨ, ਰਾਤ ਦਰਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਮੌਤ ਵਿਚਲੇ ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਮਿਣਦੇ ਹਨ, ਇਹਨਾ ਦਾ ਅਕਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਇਲਮ ਤੇ ਅਕਲ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਅਧੂਰੇ ਲਗਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਹੀ ਅਕਲ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈਜੇ ਇੰਝ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਪੀਰਾਂ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ..?? ਅਸਲ ਗੱਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਹੈ ਇਕ ਮੰਦਬੁੱਧੀ ਬੱਚੇ ਦੀ ਹੀ ਮਿਸਾਲ ਲੈ ਲਈਏ ਤਾਂ ਗੱਲ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀਉਸਨੂੰ ਇਨੀ ਕੁ ਅਕਲ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ੈਆਂ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਪਾ ਹੀ ਲੈਂਦਾ ਏ

-----

ਅਕਲ ਜਾਂ ਸਿਆਣਪ, ਦਾ ਸਾਰਥਿਕ ਅਤੇ ਉਚਿਤ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਰੋਤ ਤਲਾਸ਼ਦੇ ਹਾਂ ਗਿਆਨ ਕੀ ਹੈ ? ਇਹ ਕਿਥੋਂ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ? ਇਸਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ? ਕੀ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਹੀ ਅਕਲਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? ਅਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹ ......? ਇਹ ਗੱਲ ਤੇ ਪੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਅਕਲ ਜਾਂ ਸੂਝ ਜਾਂ ਸਿਆਣਪ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਜਨਮਦੀ ਹੈਆਦਿ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪੱਥਰ ਰਗੜ ਕੇ ਅੱਗ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਲਈ ਸੀ, ਜਦ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਉਸ ਵਕਤ ਵਿੱਦਿਆ ਜਾਂ ਇਲਮ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਅਕਲ ਨੂੰ ਤਰਾਸ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੀ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨਵਹਿਮ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈਨੁਕਸ ਕੱਢਣਾ ਉਹ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਨੇ, ਤੇ ਇੰਝ ਵਿਚਰਦੇ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਕਲ ਵਾਲਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹੀ ਨਾ ਹੋਵੇ

-----

ਖੋਤੇ ਨੂੰ ਖੋਤਾ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ..? ਕਿਉਂ ਜੋ ਖੋਤੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪਰ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਖੋਤੇ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਬੰਦਾ ਬਣ ਓਏਜਦ ਕੇ ਬੰਦਾ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਬੰਦਾ ਬਣ ਬੰਦਾਇਹ ਇਸ ਨਜ਼ਰੀਏ ਜਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਜਾਂ ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਸ਼ੈਅ ਸੋਚ ਅਕਲਹੁੰਦੀ ਹੈਇਸ ਅਕਲ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਸੀਂ ਬਾਕੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵ ਹਾਂ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਆਉਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਵੀ ਮੂਰਖਤਾ ਪੂਰਵਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਨੇਮਾਨਸਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਪਾਗਲਪਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਅਕਲ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾਪਣ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਦੁਖਦਾਈ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈਇੱਕ ਚੰਗਾ ਬੱਚਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਨੌਜਵਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਬੰਦਾ ਚੰਗਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਣੇਗਾਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਨੇ ਉਹ ਕੋਈ ਅਕਲਮੰਦੀ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਨਹੀਂ ਸਨ ਪਰ ਲੜਾਈਆਂ ਪਿਛੋਂ ਹੋਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਿਸੇਬਾ ਅਕਲਮੰਦੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਸੀ

----

ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਇਲਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈਹੁਨਰਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਟੋਰਨ ਲਈ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈਇਕੱਲੇ ਇਲਮ ਦਾ ਹੋਣਾ ਫ਼ਲ਼ਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਯੋਗਤਾ ਜਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਜੇਕਰ ਉਤਪਾਦਨਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਯੋਗਤਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਅਨਪੜ੍ਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਮਾਜ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਬੋਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਜ਼ਖੀਰਾ ਪੜ੍ਹ ਲੈਣਾ ਕੋਈ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਕਲਮੰਦੀ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਕੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਟੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈਅਜਿਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਜਿਹੜੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਿਰਬਾਹ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਨਾ ਬਣ ਸਕੇਹੁਨਰਮੰਦ ਹੋਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦਮ ਲੱਕ ਤੋੜਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸਗੋਂ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਸੂਹਜ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਅ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਦੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਤੋਂ ਦਸ ਸ਼ਬਦ ਰੋਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਕਈਂ ਵਾਰ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੌ ਅਤੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਛੇ ਸੌ ਸ਼ਬਦ ਯਾਦ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਅਕਲਮੰਦੀ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਚੰਗੀ ਭਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈਗੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਸੋਚ ਦੇ ਸੀਮਤ ਅਸੀਮਤ ਜ਼ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈਜਦ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤਾ ਬਣਕੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਬਹੁਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੰਮ ਦੀ ਅਕਸਰ ਘਾਟ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈਅਜਿਹੀ ਹੀ ਸਥਿਤੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈਸੰਖੇਪ ਅਤੇ ਅਸਰਦਾਰ ਗੱਲਬਾਤ, ਲਫ਼ਜ਼ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੱਲ ਸ਼ਰੂ ਅਤੇ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਲਹਿਜਾ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਨਿਖਾਰ ਹੋ ਨਿਬੜਦਾ ਹੈਕਹਿਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਕੋਲ ਕਹਿਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

-----

ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਮੂਰਖਾਂ ਸਿਰ ਸਿੰਙ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜੇਕਰ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਲਾਗੇ-ਛਾਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਾਰਾਂ ਸਿੰਙੇ ਹੋਣੇ ਸੀਦਰਅਸਲ ਬਹੁਤੇ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਅਕਲਮੰਦ ਬਣਦੇ ਬਣਦੇ ਮੂਰਖ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂਅਕਲ ਝੂਠ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਸੱਚ ਦੇ ਪਹਿਰੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈਦਿਖ ਰਹੀ ਸ਼ੈਅ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਚਾਨਣਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣਾ ਬੇਡਰ, ਬੇਖ਼ੌਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਆਣੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਹੀ ਕੰਮ ਹੈਅਕਲਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਸਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਹੱਕ ਸੱਚ ਦੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨਸਵੈ-ਮਾਨੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਕਾਬੂ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਅਕਲਮੰਦ ਹੈਵਿੱਦਿਆ ਸਾਡਾ ਤੀਜਾ ਨੇਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈਸਿੱਖਿਅਤ ਹੋਣਾ ਸਾਡਾ ਧਰਮ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀਇਹ ਹੱਕ ਹਰ ਅਮੀਰ ਗ਼ਰੀਬ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਖ ਦੇਖ ਕੇ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜਿਹਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਲੈ ਆਉਂਦੇ ਹਨਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਰਵੀ ਜੋ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪਾਰਕਾਂ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾਂ ਤੇ ਪੱਖੀਆਂ ਵੇਚਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਲਾਨੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨਬਚਪਣ ਤੋਂ ਉਥੇ ਪੱਖੀਆਂ ਵੇਚਦੇ ਰਵੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਸੁਣ ਸੁਣ ਕੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਅੱਜ 6 ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖੀਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਫਰਾਟੇਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੋਲ ਵੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵੀ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਗਿਆਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਉਸਦੀ ਅਕਲਮੰਦੀ ਅਤੇ ਕੰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਨ ਦਾ ਹੀ ਸਿੱਟਾ ਹੈ

-----

ਇਲਮ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਾਡੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਉਸਾਰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਪਰ ਅਕਲ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਉੱਚ-ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਲੋਕ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਲਤਾਨ ਹਨਨਸ਼ੇ ਦੇ ਲੋਰ ਵਿੱਚ ਮੂਰਖਤਾਈਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇਪਰ ਦੁਜੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਬੂਟ ਪਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪੇਟੀ ਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਨਾਅਰੇ ਲਿਖਾਈ ਫਿਰਦਾ ਏਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਆਪਣੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲੁਕਾਇਆ ਜਾਵੇਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਕਰਕੇ ਦੱਸਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਿਰਜਣਾ ਆਪ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈਅਕਲਮੰਦ ਹੋਣ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਲਗਨ, ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨਾਲ਼ ਟੁਰੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੇਂ ਰਸਤਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸੰਭਵ ਹੈ

1 comment:

Gurmel Sra said...

ਰੋਜ਼ੀ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਬਾਦਲੀਲ ਅਤੇ ਮਹੀਨ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲਾ ਮਜ਼ਬੂਨ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਨਾੜੀ ਵੀ ਅਸਿਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਲਮ (ਗਿਆਨ) ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਸਿਆਣਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣ ਸੁਣਾ ਕੇ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਸਿਆਣਪ ਦੁਨਿਆਵੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ, ਠੇਡੇ ਖਾ ਕੇ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਠੇਡੇ ਖਾਂਦਿਆਂ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਮਿਸਾਲ: ਤੁਸੀਂ ਸੜਕ ਉਤੇ ਡਰਾਈਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਸੌ-ਪੰਜਾਹ ਮੀਟਰ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਗੱਡੀ ਅਚਾਨਕ ਉਛਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿਆਣਪ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਥੇ ਸੜਕ ਉਚੀ-ਨੀਵੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਥਾਂ ਕੋਈ ਟੋਆ-ਟੱਭਾ ਹੈ।
ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਸਰਾ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ